Rezerwacja grup tel. 94 352 12 88
PROJEKTY MUZEALNE

Muzeum rusza… pod wodę

Już w te wakacje Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu zamierza rozpocząć nowy projekt badawczy: Rozpoznanie podwodnych stanowisk archeologicznych w ramach badań AZP obszarów morskich wokół Kołobrzegu. Dotychczasowo na obszarach wokół Kołobrzegu podejmowano sporadyczne akcje mające na celu rozpoznanie akwenu pod kątem występowania stanowisk archeologicznych i wrakowisk. Ze względu na rosnącą popularność płetwonurkowania oraz wzmożone inwestycje na obszarach morskich, coraz częściej, także w tej części wybrzeża odkrywane są i cenne znaleziska o znaczeniu archeologicznym i historycznym. Znaczna ilość z nich, znajdujących się wciąż w wodzie, nie doczekała się dotychczas żadnej weryfikacji, opracowania ani odpowiedniego zabezpieczenia.


Tegoroczny projekt to pierwsze tego typu przedsięwzięcie realizowane przez kołobrzeskie muzeum. Do badań wyznaczony został obszar 9 km2 w odległości ok. 1,5 km od wejścia do portu w Kołobrzegu. Według przesłanek historycznych, w miejsce to stanowiło dogodne kotwicowisko dla jednostek oczekujących na wejście do portu bądź rozładunek, z racji swoich rozmiarów. Przypuszcza się, że w tej części akwenu mogła kotwiczyć również flota połączonych sił rosyjsko-szwedzkich, ostrzeliwująca oblężoną Twierdzę Kołobrzeg w trakcie wojny 7-letniej. Nawet studiując obecne mapy morskie akwenu wokół Kołobrzegu, natrafić można na oznaczenia miejsc, mogących stanowić potencjalne stanowisko wrakowe.


Działania terenowe podzielono na dwa zasadnicze etapy. Pierwszy dotyczy rozpoznania wyznaczonego obszaru przy wykorzystaniu aparatury hydroakustycznej. Obecnie stosowane w hydrografii urządzenia w postaci sonarów, echosond czy magnetometrów pozwalają z niezwykłą precyzją lokalizować nawet najdrobniejsze przedmioty zalegające na dnie danego akwenu. Projekt zakłada przeskanowanie całego obszaru 9km 2 najpierw przy użyciu sonaru holowanego, a następnie identyfikację potencjalnych celów przy pomocy drugiego sonaru, stawianego bezpośrednio na dnie, o wysokiej rozdzielczości obrazu. Dzięki temu zmapowany zostanie cały obszar badawczy ze szczególnym uwzględnieniem w pomiarach potencjalnych stanowisk archeologicznych.
Drugim etapem prac będzie podwodna prospekcja wyselekcjonowanych, potencjalnych stanowisk przez zespół płetwonurków z odpowiednimi kwalifikacjami i doświadczeniem w archeologicznych badaniach podwodnych. Ich zadaniem będzie wykonanie stosownej dokumentacji pomiarowo-rysunkowej, fotograficznej i filmowej, która przyczyni się do lepszego rozpoznania danych stanowisk, a być może nawet ich identyfikacji. W przypadku natrafienia na stanowiska w dobrym stanie zachowania, gdzie widoczne będą wielkogabarytowe obiekty, jak np. partie kadłubów wraków, wyposażenia okrętowego planowane jest stworzenie modelu 3d, na bazie serii dopasowanych do siebie cyfrowych fotografii. Być może przyczyni się to w przyszłości do utworzenia kołobrzeskiej wersji „wirtualnego skansenu wraków”, utworzonego dla stanowisk wrakowych w rejonie Zatoki Gdańskiej badanych przez Narodowe Muzeum Morskie.


Wynikiem podjętych działań ma być stworzenie pełnej dokumentacji archeologicznej badanego akwenu. Dla każdego, odkrytego na dnie stanowiska stworzona zostanie osobna Karta Ewidencji Zabytku Archeologicznego, w której zawarte zostaną kluczowe informacje na temat identyfikacji, zasięgu stanowiska oraz potencjalnych zagrożeń, mających wpływ na jego stan zachowania. Dokumentacja stanowisk archeologicznych w formie Kart Ewidencji…, stanowi podstawę prowadzonego od 1978 roku, ogólnopolskiego programu: Archeologiczne Zdjęcie Polski. Idea programu polega na podziale całego kraju na obszary badawcze o wymiarach 5 x 7,5 km, które następie poddaje się cyklicznej prospekcji powierzchniowej celem lokalizacji w ich obrębie nowych stanowisk archeologicznych oraz monitoringu zabytkowych obiektów już odkrytych. Obecnie, zadokumentowano w ten sposób blisko 87% powierzchni Polski. Dzięki programowi AZP udało się odnaleźć, odpowiednio opisać i objąć opieką konserwatorską ponad 435 tys. stanowisk archeologicznych w całej Polsce, również tych zlokalizowanych pod powierzchnią wody. 


Rozpoczęcie przez Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu badań na morzu stanowi jeden z kolejnych etapów rozwoju placówki również w kierunku morskiej tradycji i dziedzictwa kulturowego. Tegoroczne działania na morzu mają szansę stać się ramowym działaniem badawczym Muzeum w kwestii systematycznego rozpoznania kolejnych obszarów wód morskich wokół Kołobrzegu. Projekt już zyskał akredytację Narodowego Instytutu Dziedzictwa – głównego koordynatora programu AZP oraz dofinansowanie ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Do współpracy już włączyły się instytucje z regionu (Starostwo Powiatowe w Kołobrzegu), placówki akademickie i kulturalne (m.in. Uniwersytet Gdański, Muzeum Narodowe w Szczecinie), a także osoby prywatne i instytucje non-profit (m.in. Stowarzyszenie Dziedzictwo Morza, POSP Tryton z Kołobrzegu). 

Start projektu przewidziano na czerwiec 2016 r.